“Voor mij is het een van de belangrijkste onderwerpen en de mooiste portefeuille die je kunt wensen als wethouder. Met deze portefeuille kun je investeren in jonge mensen om ze zo goed mogelijk voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Het begint met onderwijs zeggen we altijd. We leven nu in een crisistijd en veel mensen hebben geen vertrouwen meer in de arbeidsmarkt. Om dat vertrouwen terug te krijgen kun je korte termijn maatregelen nemen maar de lange termijn oplossing is altijd investeren in onderwijs. Ik vind dat we dat in Nederland nog te weinig doen en wil daar graag verandering in brengen.”

Een van de initiatieven van de gemeente Utrecht, in samenwerking met de scholen, om die verandering mogelijk te maken is de Brede School Academie. Op deze naschoolse academie krijgen talentvolle leerlingen uit groep 6, 7 en 8 twee middagen in de week extra lessen in woordenschat, begrijpend lezen en kennis van de wereld zodat ze een goede start kunnen maken op HAVO/VWO-niveau. In 2010 opende de eerste Brede School Academie haar deuren in de Utrechtse achterstandswijk Overvecht. Daarna volgden al snel drie andere locaties in de wijken Zuilen, Ondiep, Hoograven en nu ook in Kanaleneiland.

U heeft begin oktober de 5e Brede School Academie geopend, wat betekent dat voor u?

“Dat doet me heel veel plezier. Wat ik er zo leuk aan vind is dat het een investering is in talent. De motivatie druipt ervan af bij de leerlingen. Voor de opening ben ik een uur bij ze in de klas geweest en heb met hen gesproken over allerlei onderwerpen. Ook de ouders zijn zeer enthousiast. Wij betrekken ze ook nadrukkelijk bij het project door ze te vragen een contractje te tekenen waaruit hun commitment blijkt en dat werkt. De opkomst bij ouderavonden is hoog en ook bij de opening van de nieuwe locatie waren veel ouders aanwezig.

De Brede School Academies staan juist op locaties in de zogeheten krachtwijken van Utrecht om talentvolle kinderen uit deze wijken goed voor te bereiden op het vervolgonderwijs. Voor alle kinderen is de stap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs een ingewikkelde, het is natuurlijk een hele verandering. Maar wat we zien is dat met name kinderen uit probleemwijken moeite hebben om goed te landen in het voortgezet onderwijs. Dat komt omdat ze al begonnen zijn met een achterstand. Daarom is het goed om deze kinderen na schooltijd bij te spijkeren in taal, nieuwsbegrip en maatschappelijke ontwikkelingen om de overstap naar de middelbare school soepeler te maken.

De Brede School Academie is alleen bedoeld voor talentvolle kinderen. Zij worden daar speciaal op geselecteerd. Natuurlijk krijgen alle leerlingen in Utrecht met een achterstand extra leertijd en we hebben een uitgebreid vroeg- en voorschoolse educatieprogramma maar voor deze leerlingen met talent hebben we extra's programma's.”

Hebben deze kinderen dat wel echt nodig, komen ze uiteindelijk niet vanzelf op hun pootjes terecht omdat ze van zichzelf al zoveel in hun mars hebben?

“Dat is maar helemaal de vraag. De afstroom van VWO-leerlingen naar lagere niveaus is nog steeds hoog. Met name onder allochtone leerlingen. Met het BSA-project kunnen we deze afstroom deels tegenhouden. We willen er met extra begeleiding voor zorgen dat de stap naar HAVO/VWO mogelijk is en goed gaat. Dat hebben deze leerlingen echt nodig en ze ondervinden er ook profijt van. Dat blijkt uit onderzoeken. Leerlingen die op de eerste Brede School Academie in Utrecht Overvecht hebben gezeten, horen nu bij de top 25 % van leerlingen op het gebied van taalbegrip. Of de leerlingen dit resultaat ook hadden bereikt zonder de begeleiding van de BSA is moeilijk te meten maar ze hebben er zeker profijt van.  Als leerlingen het talent hebben, moeten ze toch ook hun HAVO/VWO diploma kunnen halen? Het zal interessant worden om te zien hoe de eerste leerlingen van de BSA het er bij hun examens vanaf brengen.”

Hoe ziet u de toekomst van het Brede School Academie project?

"We investeren ook in het verbeteren van de vroeg- en voorschoolse educatie. We hebben al belangrijke stappen gemaakt om achterstand bij leerlingen te voorkomen maar ik denk niet dat daarmee op den duur de Brede School Academie overbodig wordt. Ik zie het als 'en en'. De BSA moeten we blijven behouden om de overgang naar het voortgezet onderwijs makkelijker te maken. De kosten van het project, zo'n acht procent van ons totale budget voor onderwijs, zijn het meer dan waard. Op onderwijs moeten we niet bezuinigen maar juist investeren, dat is toekomstgericht bezig zijn.”

Is het niet een taak van de rijksoverheid in plaats van gemeenten om problemen in het onderwijs aan te pakken en innovatie door te voeren?

"Ik zou er voor juichen als dit soort initiatieven structureel werden ondersteund vanuit het rijk. Het is altijd lastig bij dit soort projecten dat je op tijdelijk geld zit terwijl je natuurlijk liever structurele financiering hebt. Ik zou het goed vinden als dit initiatief een landelijk vervolg zou krijgen. Ik ben dan ook heel blij dat bijvoorbeeld staatsecretaris Dekker ons project met interesse volgt. Aan de andere kant vind ik het mooi als initiatieven van onderop door schoolbesturen en de gemeente gezamenlijk genomen worden. Ik wil hier in het bijzonder ook de coördinator van de BSA noemen, Arjen Scholten, die belangrijk werk doet voor de Brede School Academies."

De BSA is tot dusver een succes, hoe nu verder?

"Over een half jaar loopt mijn termijn af maar ik hoop mij nog vele jaren als wethouder voor onderwijs te kunnen inzetten. Mijn prioriteit ligt bij het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Utrecht kent nu nog twee zwakke scholen in het basisonderwijs. Vergeleken met andere grote steden doen we het daarmee heel goed maar we willen dat aantal natuurlijk zo snel mogelijk naar nul brengen. Het is mijn ambitie om te blijven investeren in kwaliteit en huisvesting. Wanneer dat in het primair onderwijs op orde is wil ik mijn focus gaan richten op de stappen erna, het voortgezet onderwijs en verder. De aansluiting op de arbeidsmarkt bijvoorbeeld en het aanbieden van stages, daarin heeft het onderwijs een rol van betekenis waar nog veel in te verbeteren valt."

© Nationale Onderwijsgids

Afgelopen week werden de resultaten bekend van het onderzoek naar de Brede School Academie uitgevoerd door het afhankelijke onderzoeksbureau Oberon. Uit het onderzoek blijkt dat leertijdverlenging en, in het bijzonder, de Brede School Academie vruchten afwerpt. Leerlingen van de BSA boeken beduidend meer vooruitgang in Begrijpend Lezen dan landelijk gemiddeld gemeten over een zelfde periode. Bij aanvang van het BSA-tracjet in groep 6 scoorden zij ongeveer op het landelijk gemiddelde niveau. In groep 7 scoren zij relatief hoger en in groep 8 weer een slag hoger dan het landelijk gemiddelde. De leerlingen uit groep 8 van 2012/2013, de eerste groep die drie jaar BSA heeft voltooid, blijken op Begrijpend Lezen gemiddeld een score van 79 procent te halen. Daarmee behoren zij tot de 25 procent beste lezers van Nederland. (red. 22 oktober 2013)