“We zijn ontzettend blij dat we open kunnen,” aldus Von Stieglitz. “Dat we deze mogelijkheid eindelijk weer kunnen bieden aan jonge mensen. We horen nu al van de studenten dat ze zo blij zijn dat ze weer kunnen studeren, fysiek onderwijs met echte lessen krijgen, aan kunnen sluiten bijwerkgroepen kunnen volgen, enzovoort. Wij staan volledig achter dit overheidsbesluit. Alleen, het debat dat wij willen aanzwengelen is: moet je niet verder gaan als je naar de toekomst kijkt?”

Von Stieglitz publiceerde samen met haar collega, decaan Arend Hardhoff, op 28 augustus een opiniestuk in de Volkskrant waarin ze pleit voor het verplicht gebruik van de CoronaCheck-app. Studenten laten zich niet testen als er geen vrijheden tegenover staan, stelt ze, en ze wijst daarbij naar een pilotonderzoek dat onder andere binnen Hotelschool The Hague gehouden is. “Het aantal aanmeldingen voor een test binnen de teststraat die hier zes maanden lang stond, was teleurstellend laag.”

Het leerde de samenleving een belangrijke les, denkt Von Stieglitz, die veel zegt over het gedrag van studenten. Conclusie is dat studenten best bereid zijn zichzelf vrijwillig en structureel te testen, mits ze het gevoel hebben dat daar op individueel niveau en op korte termijn iets tegenover staat, zoals toegang tot collegezalen of uitgaansgelegenheden. “Daarnaast zie je in het buitenland, zoals in de Verenigde Staten en Duitsland, dat een verplichte coronatest al een voorwaarde vormt voor het volgen van onderwijs. Waarom zouden we dat hier niet doen?”

Verschillende maten

Von Stieglitz merkt daarnaast op dat er nu voor verschillende sectoren verschillende regels gelden. “De verschillen tussen, horeca, toerisme, en onderwijs zijn er”, aldus Von Stieglitz, “en hier komt het samen in één gebouw. Laten we eerlijk zijn: de groep die naar festivals gaat en de horeca bezoekt, is voor een groot deel hetzelfde als die hier de campus binnenloopt. Voor die eerste twee is een verplichte check nodig. Waarom vraag je het dan ook niet in hoger onderwijs?”

Kritisch op de overheid is Von Stieglitz niet per se. “De overheid ondersteunt de universiteiten en hogescholen goed, via de GGD. Er is veel initiatief om studenten te informeren over vaccinatie. Gisteren was er een ‘prikbus’ op onze campus in Amsterdam aanwezig, gelukkig hebben veel studeten zich gemeld. Ons geluid is dan ook niet bedoel als kritiek op de overheid. Wel zeggen we: doordat je verschillende regels hebt voor verschillende sectoren, ontstaan er rare situaties.”

Lichamelijke integriteit en het recht op onderwijs

Ama Boahene, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond, vindt dat een verplichte test voor studenten nog te ver gaat. “Voor nu is het gelukkig nog niet nodig. Er is de afgelopen weken onderzoek gedaan door een aantal van de universiteiten, Universiteit van Wageningen, bijvoorbeeld, waaruit blijkt dat de vaccinatiegraad onder de studenten heel hoog is. Dat is goed nieuws, omdat dat aangeeft dat het aantal besmettingen ook laag zal zijn. Daarnaast worden er overal priklocaties ingezet voor studenten die zich nog niet hebben laten vaccineren, bijvoorbeeld studenten uit het buitenland die dat niet hebben kunnen doen.”

“Het is natuurlijk wel een hele ingrijpende maatregel om zo’n verplichting in te voeren”, aldus Boahene. Het is niet alleen inbreuk op hun lichamelijke integriteit, maar ook op hun toegang tot onderwijs. Dus, als een verplichte test niet nodig is zou je dat wat ons betreft ook niet moeten doen.”

Gevoelig

“We onderschrijven dat niemand gedwongen moet worden tot vaccinatie. De soevereiniteit en keuzevrijheid van ieder individu zijn een groot goed. Duidelijk communiceren, het constant informeren over de voordelen van vaccineren en testen, helpt veel om studenten over de streep te trekken. Dus, laten we dat eerst doen.”

Von Stieglitz blijft, ondanks alles, de discussie een ingewikkelde vinden. “Maar het gesprek over het gebruik van de CoronaCheck-app in het hoger onderwijs moet wel gevoerd worden, zeker voor de toekomst. De discussie is belangrijk. Bespreek welke sector wel, en welke sector niet? Het gaat niet alleen over studenten, maar ook over het personeel. Je moet het mét elkaar doen. Dat is en blijft de enige weg uit deze coronacrisis.”

Door: Nationale Onderwijsgids / Karst Tjoelker